Zeka Geriliği Tanısı Kaç Yaşında Konur?
Zeka geriliği, bireyin bilişsel ve günlük yaşam becerilerinde belirgin yetersizlikler yaşadığı gelişimsel bir durumdur. Bu durum, genellikle çocukluk döneminde fark edilir ve erken tanı, bireyin yaşam kalitesini artırmada önemli bir rol oynar. Peki, zeka geriliği tanısı ne zaman konur? Bu sorunun cevabı, hem tarihsel gelişim hem de günümüzdeki akademik yaklaşımlar ışığında şekillenmiştir.
Tarihsel Perspektif: Zeka Geriliği Tanısının Evrimi
Geçmişte, zeka geriliği tanısı daha çok gözlemler ve sınırlı testlerle konulurken, zamanla bilimsel yöntemlerin gelişmesiyle birlikte daha sistematik bir hale gelmiştir. 20. yüzyılın ortalarına kadar, zeka geriliği tanısı, genellikle bireylerin eğitimdeki başarısızlıkları ve sosyal uyumsuzlukları üzerinden değerlendirilirdi. Ancak, psikometrik testlerin ve gelişimsel değerlendirmelerin yaygınlaşmasıyla birlikte, tanı koyma süreçleri daha objektif ve bilimsel temellere dayandırılmaya başlanmıştır.
Günümüzde Tanı Süreci
Bugün, zeka geriliği tanısı, aşağıdaki kriterlere dayanarak konulur:
- IQ Testleri: Bireyin zeka düzeyini ölçen standart testler (örneğin, WISC-R, Stanford-Binet) kullanılarak, IQ puanının 70’in altında olup olmadığı değerlendirilir. Bu puan, zeka geriliği tanısı için temel bir göstergedir.
- Gelişimsel Değerlendirme: Bireyin dil, motor beceriler, sosyal etkileşim ve günlük yaşam becerileri gibi alanlardaki gelişimi incelenir. Bu değerlendirme, zeka geriliğinin derecesini ve bireyin ihtiyaç duyduğu destek düzeyini belirlemede yardımcı olur.
- Yaş Kriteri: Tanının konulabilmesi için belirtilerin 18 yaşından önce başlamış olması gerekir. Bu, zeka geriliğinin gelişimsel bir durum olduğunu ve erken müdahalenin önemini vurgular.
Bu kriterler, günümüzde zeka geriliği tanısının daha doğru ve güvenilir bir şekilde konulmasını sağlamaktadır. Erken tanı, bireyin eğitim ve sosyal yaşamında daha etkili desteklerin sunulmasına olanak tanır.
Sonuç
Zeka geriliği tanısı, bireyin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir durumdur. Tarihsel süreçteki değişimlerin ve günümüzdeki bilimsel yaklaşımların ışığında, bu tanının ne zaman ve nasıl konulacağına dair daha net ve objektif kriterler belirlenmiştir. Erken tanı ve müdahale, bireyin potansiyelini en üst düzeye çıkarmada kritik bir rol oynar. Bu nedenle, zeka geriliği belirtileri gösteren bireylerin uzmanlar tarafından değerlendirilmesi ve uygun desteklerin sağlanması önemlidir.
::contentReference[oaicite:0]{index=0}