Kiraz Hangi Mevsimde Olgunlaşır?
Hadi gelin, bir soruyla başlayalım: Kirazı ne zaman bekleriz? Yazın ortasında, sıcaklarla birlikte tatlı bir serinlikte, kirazlar taze taze dalından koparılmaya başlar. Ama gerçekçi olalım, ya da en azından ben öyle düşünüyorum: Kirazın olgunlaşma zamanı konusunda takıldığımız noktalar, aslında sadece bir meyvenin değil, tüm tüketime dayalı yaşam tarzımızın bir simgesidir. Evet, kiraz genellikle ilk yaz aylarında, Mayıs sonunda ve Haziran başlarında olgunlaşır; ancak bu yazıda bahsedeceğim, kirazın mevsiminden çok, bizlerin bu meyveye yaklaşım biçimi… Bazen kirazın ne zaman olgunlaştığını değil, onu nasıl tükettiğimizi tartışmak daha önemli oluyor.
Kirazın Mevsimi: Mayıs-Haziran
İzmir’de yaşıyorum, ve kiraz meyvesi burada o kadar kıymetli ki, neredeyse yazın ilk belirtisi gibi. Mayıs ayının sonları, Haziran’ın başları; işte o zamanlar kiraz tarlalarında yoğun bir hareketlilik başlar. Üretici köylüler, taptaze kirazlarını dalından toplarken, biz şehirdeki meraklılar da pazarlara ve süpermarketlere hücum ederiz. O kirazların tadını almak, tatlı tatlar arasında kaybolmak istenir. Fakat şunu sormak gerek: Hangi mevsimde olgunlaşırsa olgunlaşsın, kirazın gerçekten “doğal” haliyle karşılaşıyor muyuz?
Çoğu kiraz artık suni yöntemlerle, sera ortamlarında yetişiyor. Gelişen teknoloji, ilaçlar, hormonlar… Her ne kadar geleneksel tarım ürünlerini savunsa da, kirazın mevsimi ne kadar saf kalabilir ki? Seralarla büyütülen kirazlar, yazın dahi kışın beklenen lezzeti sunabiliyor. Bir meyvenin mevsimsel doğasına bu kadar müdahale edildiğinde, aslında biz ne kadar “doğal” bir lezzet alıyoruz? Gerçekten kirazın mevsimi ne zaman olursa olsun, kirazın taptaze hali ne kadar güvenli? Sadece bu meyve için değil, tüm tarım ürünleri için aynı soruyu soruyorum: Gerçekten doğal bir şey kaldı mı?
Kirazın Lezzeti: Olgunlaşması Bizi Aldatmasın
Kirazı sevmemin en önemli sebebi, her zaman verdiği taze ve tatlı lezzet. Özellikle olgunlaşmış kirazın o tatlı, hafif ekşi ve keskin tadı yok mu? Ancak şunu da kabul edelim: Kirazın lezzeti bazen bizi aldatabiliyor. İster istemez tarladan yeni toplanmış bir kirazın damağınızda bıraktığı o keskin ve nefis tadı hatırlıyoruz. Ama gerçek şu ki, o olgunlaşma süreci her zaman mükemmel olmayabiliyor. Yani kiraz her zaman olgunlaştığı mevsimde bize en iyi tadını veriyor mu?
İşte burada, kirazın mevsimi ile ilgili önemli bir noktaya geliyorum: Mevsimin dışında tüketilen kirazlar çoğu zaman beklenen o lezzeti sunmuyor. Hormonlar ve kimyasallar bir işe yarasa da, tat ve koku anlamında bir eksiklik hissediliyor. Yani kirazı mevsiminde yediğinizde gerçekten farklı bir deneyim yaşıyorsunuz. Ve burada şunu da soralım: Yine de, yazın dışındaki kirazlar, o mevsimsel eksikliği telafi etmek için taze veya dışarıdan gelen aromalarla şekillendirilmişse, bu “doğal” bir deneyim sayılabilir mi?
Kirazın Mevsimi ve Pazarın Etkisi: Tüketicinin Tuzağı
Peki, kirazın mevsimi ile ilgili bir başka boyut var: Pazarın etkisi. Bu soruyu sorarken, aslında hepimizin günlük hayatındaki tüketim alışkanlıklarını sorgulamak istiyorum. Kiraz mevsimi geldiğinde, kiraz pazarda görüldüğü ilk anda, hemen alıp yiyorsunuz. Çünkü meyve, sadece bir tat değil, bir moda haline geldi. Ama bir diğer yandan, kirazı hiç beklemeden, mevsimi dışında satın alıyoruz. Bu, bir anlamda tüketicinin tuzağına düşmek demek. Neden mi? Çünkü aslında meyve ve sebze mevsiminde tüketildiğinde hem sağlık açısından hem de lezzet açısından çok daha faydalı. Ancak günümüzde bu konuda pek de doğru bir alışveriş yapmadığımızı kabul edelim. Kısacası, kirazın mevsimi dışında almak, bazen daha pahalıya mal oluyor ve en önemlisi, o gerçek taze tadı bulamıyorsunuz. Sadece bir alışkanlık olarak mı devam ediyoruz?
Kirazın Mevsiminin Toplumsal Yansıması: Düşünmeye Teşvik
Bu yazıda kirazın mevsimini sorgulamak istedim çünkü biz, tüketici olarak meyve ve sebzelerin mevsimsel döngülerine neredeyse hiç saygı göstermiyoruz. Kiraz gibi meyvelerin olgunlaşma zamanı geldiğinde, biz de meyvenin tüketilme zamanına uygun hareket etsek, belki çevremizdeki üreticiyle, tarım sektörüyle daha sağlıklı bir ilişki kurarız. Ancak kirazın mevsimi ne olursa olsun, piyasadaki tüketici çılgınlığına karşı durmak ne kadar mümkün? Kirazın mevsimi konusunda daha bilinçli olmak, aslında sadece kendi sağlığımız için değil, toplumun bu dönemdeki ekonomik yapısına da katkı sağlamak anlamına geliyor. Tüketim çılgınlığını kontrol altına almak, bir toplumsal sorumluluk olabilir.
Kirazın ne zaman olgunlaşacağını tartışmak, aslında bizi daha büyük sorulara itiyor: Gerçekten ne zaman olgunlaşıyoruz? Bizim kendi meyvemiz, içsel olgunlaşma dönemimiz ne zaman gerçekleşecek?
Sonuçta, kirazın mevsimi de, bizim ne kadar sorgulayıcı bir toplum olduğumuzla bağlantılı.